دکتر شنوایی سنجی کیست و چه زمان به مطبش برویم؟

همه ما وقتی چشم مان ضعیف می شود سریع می دویم پیش چشم پزشک و عینک می گیریم، اما وقتی گوش مان سنگین می شود، هزار تا بهانه می آوریم. شاید دلیلش این است که اصلاً نمی دانیم باید پیش چه کسی برویم. متخصص گوش و حلق و بینی؟ مغز و اعصاب؟ یا کسی دیگر؟ اینجاست که باید به یک سوال مهم جواب بدهیم که واقعاً دکتر شنوایی سنجی کیست و چه کاری از دستش برمی آید که بقیه پزشکان انجام نمی دهند؟

در این مقاله می خواهیم خیلی خودمانی و دقیق، پرونده این تخصص را باز کنیم و ببینیم این متخصصان چطور می توانند سکوت را از زندگی ما دور کنند.

اصلاً دکتر شنوایی سنجی کیست و چه فرقی با متخصص گوش و حلق و بینی دارد

خیلی از مردم این دو تا را با هم قاطی می کنند و حق هم دارند. هر دو با گوش سر و کار دارند، اما کارشان زمین تا آسمان فرق می کند. بگذارید با یک مثال ساده بگویم. اگر پای شما بشکند، پیش جراح ارتوپد می روید تا استخوان را جا بیندازد یا جراحی کند. اما بعد از آن، برای اینکه بتوانید دوباره درست راه بروید، پیش فیزیوتراپ می روید.

در خصوص گوش هم داستان همین است…

متخصص گوش و حلق و بینی (ENT) پزشک جراحی است که عفونت ها را درمان می کند، پرده گوش پاره شده را بخیه می زند یا تومورها را خارج می کند. اما دکتر شنوایی سنجی کیست؟

• او همان کسی است که وظیفه اش بررسی “کیفیت” شنیدن شماست. اوست که:
• می سنجد عصب گوش تان چقدر جان دارد
• آیا پرده گوش تان خوب می لرزد یا نه
• و اگر کم شنوا شدید، چطور باید با تکنولوژی (مثل سمعک) دوباره صداها را به مغزتان برساند.

پس شنوایی سنج (ادیولوژیست) جراح نیست؛ او مهندسِ سیستمِ شنیداری و تعادل بدن شماست.

ادیولوژیست بعد از از مراحل دکتر می شود …

یک کارشناس شنوایی سنجی بعد از ۴ سال درس خواندن در دانشگاه، تازه وارد دنیای صداها می شود. خیلی ها ادامه تحصیل می دهند و می شوند متخصص شنوایی سنجی (کارشناسی ارشد) یا حتی دکتر فوق تخصص شنوایی (PhD). پس وقتی روبروی آن ها می نشینید، خیالتان راحت باشد که با یک فرد کاملاً علمی و دانشگاهی طرف هستید.

کارهایی که یک متخصص شنوایی سنجی برای شما انجام می دهد چه هستند؟

شاید فکر کنید شنوایی سنج فقط کسی است که سمعک می فروشد. اما این تصور خیلی کم لطفی است. وقتی دقیق تر نگاه کنیم که دکتر شنوایی سنجی کیست، می بینیم کارهایی می کند که شاید روحتان هم خبر نداشته باشد. مثلا این ها تنها بخشی از شرح وظایف ادیولوژیست ها هست:

ارزیابی دقیق اینکه کجای کار گوش تان می لنگد

وقتی شما حس می کنید گوش تان گرفته یا سوت می کشد، شنوایی سنج با دستگاه های پیشرفته اش دست بکار می شود. او فقط به اینکه “می شنوید یا نه” کار ندارد. او بررسی می کند که:

• آیا مشکل از جرم گوش است؟
• آیا استخوان های ریز گوش میانی سفت شده اند؟
• یا نکند عصب گوش پیر شده است؟

این تست ها آنقدر دقیق هستند که حتی می توانند وضعیت شنوایی نوزاد یک روزه را هم که نمی تواند حرف بزند، مشخص کنند.

تجویز و تنظیم هنرمندانه سمعک

خریدن سمعک مثل خریدن هندزفری نیست که از مغازه بخرید و بگذارید توی گوش تان. سمعک یک کامپیوتر فوق پیشرفته است. اینکه بدانیم دکتر شنوایی سنجی کیست اینجا اهمیت بیشتر هم پیدا می کند. او باید بر اساس:

• سبک زندگی شما (اینکه کارمندید، بازنشسته اید یا دانشجو)
• فرم گوش تان
• و میزان افت شنوایی تان

بهترین گزینه را انتخاب کند. و مهم تر از آن، باید این دستگاه را طوری “کوک” کند که صدای نوه کوچک تان را شفاف بشنوید، اما صدای بوق ماشین توی خیابان کلافه تان نکند. این تنظیم دقیق، کار هر کسی نیست.

نجات شما از دنیای گیج کننده سرگیجه

شاید باورتان نشود اما خیلی از سرگیجه های وحشتناکی که آدم را از پا می اندازد، هیچ ربطی به مغز یا فشار خون ندارد بلکه مقصرش گوش است! در گوش داخلی ما مایعی وجود دارد که مسئول تعادل است. اگر این سیستم به هم بریزد، دنیا دور سرتان می چرخد.

یک متخصص شنوایی سنجی که در زمینه تعادل کار می کند، می تواند با چند مانور حرکتی خاص روی سر و گردن شما (بدون هیچ دارویی)، کریستال های گوش تان را سر جایشان برگرداند و آب روی آتش سرگیجه بریزد.

مدیریت صدای آزاردهنده وزوز گوش

وزوز گوش (یا آن صدای سوت ممتدی که قطع نمی شود)، می تواند آدم را تا مرز دیوانگی ببرد. خیلی ها می گویند “وزوز درمان ندارد، باید با آن بسازی”. اما اگر بدانید که دکتر شنوایی سنجی کیست و چه می کند شما مثل بقیه گول این شایعه را نمی خورید.

دکتر شنوایی سنجی با روش های توانبخشی، استفاده از دستگاه های تولید نویز سفید و مشاوره، به مغز شما یاد می دهد که چطور این صدای مزاحم را نادیده بگیرد تا بتوانید دوباره با آرامش بخوابید.

جدول مقایسه: بالاخره برای مشکلم پیش کی بروم؟

برای اینکه دیگر سرگردان نشوید، این جدول را به عنوان راهنما داشته باشید:

مشکل شما	باید به چه کسی مراجعه کنید؟
گوش درد، عفونت، پارگی پرده گوش	متخصص گوش و حلق و بینی (ENT)
کم شنوایی، پیرگوشی، نیاز به سمعک	متخصص شنوایی سنجی (Audiologist)
جرم گوش فشرده (شستشو)	پزشک عمومی یا متخصص گوش و حلق و بینی
وزوز گوش (سوت کشیدن)	اول ENT (برای رد کردن بیماری)، بعد شنوایی سنج (برای توانبخشی)
سرگیجه و عدم تعادل	همکاری مشترک ENT و شنوایی سنج
تست شنوایی نوزاد	کارشناس شنوایی سنجی

مدرک تحصیلی شنوایی سنج چقدر مهم است؟ آیا همه دکتر هستند؟

وقتی تابلوی مطب را می خوانید، ممکن است با عناوین مختلفی روبرو شوید. در ایران، کسی که لیسانس شنوایی سنجی دارد، کارشناس شنوایی سنجی نامیده می شود و کاملاً صلاحیت انجام تست ها و تجویز سمعک را دارد.

کسانی که ادامه تحصیل داده اند، مدرک کارشناسی ارشد یا دکتری تخصصی (PhD) می گیرند و ممکن است به عنوان دکتر فوق تخصص شنوایی (البته اصطلاح آکادمیک صحیح تر همان دکترای تخصصی است) شناخته شوند.

نکته مهم اینجاست که …

برای تجویز یک سمعک خوب یا گرفتن نوار گوش دقیق، یک کارشناس باتجربه هم کاملاً کار شما را راه می اندازد. اما اگر مشکل پیچیده ای مثل اختلالات پردازش شنوایی مرکزی یا سرگیجه های عجیب و غریب دارید، مراجعه به کسی که مدارک بالاتر دارد می تواند کمک کننده تر باشد. در نهایت، تجربه و وجدان کاری از مدرک مهم تر است.

چه زمانی وقت آن رسیده که نوبت دکتر شنوایی سنجی بگیرید

خیلی از ما عادت داریم تا کارد به استخوان نرسد دکتر نرویم. اما در مورد گوش، زمان طلاست. کم شنوایی معمولاً درد ندارد و خیلی آرام و بی صدا جلو می آید، طوری که مغزتان عادت می کند و اصلاً متوجه نمی شوید چقدر از صداهای دنیا را از دست داده‌اید.

اگر این نشانه‌ها را دارید، معطل نکنید و سریع تر برای دریافت نوبت دکتر شنوایی سنجی اقدام کنید:

• توی رستوران یا مهمانی، صدای همهمه ی محیط باعث می شود حرف های بغل دستی تان را نفهمید.
• مدام به بقیه می گویید: “چی؟ دوباره بگو”.
• خانواده تان مدام غر می زنند که چرا صدای تلویزیون را اینقدر زیاد می کنی.
• احساس می کنید مردم دارند زیر لب پچ پچ می کنند یا نامفهوم حرف می زنند.
• صدای سوت یا زنگ در گوش تان می شنوید.

چطور می توانیم بهترین مرکز شنوایی سنجی در تهران یا شهر خودمان را پیدا کنیم

حالا که فهمیدید که دکتر شنوایی سنجی کیست و تصمیم گرفتید بروید دکتر، سوال اینجاست که کجا برویم؟ پیدا کردن بهترین مرکز شنوایی سنجی در تهران یا شهرستان ها کار سختی نیست، اگر بدانید دنبال چه چیزی هستید.

مهم ترین معیار سواد و حوصله آن متخصص است

تنظیم سمعک و تست شنوایی کاری است که نیاز به صبر و صرف زمان دارد. دکتری که برای شنیدن حرف های شما وقت می گذارد و صرفاً نمی خواهد یک کالا به شما بفروشد، بهترین گزینه است.

اگر نگران هزینه ها هستید اینکار را انجام دهید …

مراکز شنوایی سنجی دولتی تهران و شهرهای دیگر گزینه های بسیار خوبی هستند. شاید کمی شلوغ تر باشند، اما معمولاً توسط اساتید دانشگاه یا متخصصان باتجربه اداره می شوند و تعرفه هایشان هم دولتی است. برای کارهای روتین مثل نوار گوش، این مراکز عالی هستند. اما اگر دنبال سمعک های خیلی خاص و خدمات VIP هستید، شاید مراکز خصوصی برایتان راحت تر باشد.

چرا نباید از جلسه شنوایی سنجی بترسیم؟

بعضی ها فکر می کنند تست شنوایی ترسناک است یا درد دارد. اصلاً اینطور نیست. وقتی شما متوجه می شوید که دکتر شنوایی سنجی کیست و کارش چیست، می فهمید که با یکی از بی خطرترین شاخه های پزشکی سروکار دارید.

در طول یک جلسه شنوایی سنجی ساده این اتفاقات می افتد؟

• شما وارد یک اتاقک کوچک و ساکت (اکوستیک) می شوید که شبیه استودیو ضبط صداست.
• یک هدفون روی گوش تان می گذارند.
• تنها کاری که باید بکنید این است که هر وقت صدای بوق ریز یا بمی شنیدید، یک دکمه را فشار دهید.

همین! نه آمپولی در کار است، نه دستگاه ترسناکی.

چرا شنوایی سنجی برای نوزادان از نان شب واجب تر است

اگر تازه پدر یا مادر شده‌اید، حتماً دیده‌اید که در بیمارستان یک تست شنوایی از نوزاد می گیرند. لطفاً این تست را سرسری نگیرید. اینکه بفهمیم در همان روزهای اول تولد، وضعیت شنوایی نوزاد چطور است و دکتر شنوایی سنجی کیست که باید نوزاد را فالوآپ کند، واقعا مهم است.

بچه ها حرف زدن را با شنیدن یاد می گیرند. اگر نوزادی کم شنوا باشد و ما نفهمیم، شانس طلایی زبان آموزی در مغزش می سوزد. اما اگر زیر ۶ ماهگی تشخیص دهیم و سمعک بگذاریم، آن بچه مثل بلبل حرف می زند و هیچ فرقی با هم سن هایش نخواهد داشت.

حرف آخر اینکه نگذارید صداهای زندگی بایان خاموش شوند

شنوایی، حس ارتباط ما با دنیاست. صدای خنده عزیزانمان، صدای موسیقی، صدای باران… حیف است که این ها را از دست بدهیم فقط به خاطر اینکه نمی دانستیم باید پیش چه کسی برویم یا خجالت می کشیدیم سمعک بزنیم.

حالا که دقیقاً می دانید دکتر شنوایی سنجی کیست، اگر احساس می کنید گوش تان مثل قدیم تیز نیست، همین امروز گوشی را بردارید و یک وقت معاینه از ما در سمعک نیوساند بگیرید. باور کنید تکنولوژی های امروز آنقدر پیشرفت کرده‌‎اند که می توانیم با آن ها دوباره لذت شنیدن را به شما برگردانیم. سلامتی شما ارزشش را دارد….

سوالات متداول در خصوص دکتر شنوایی سنج کیست