دیگر از صحبت کردن نترس! درمان لکنت زبان با سریع ترین روش ها

قبول داریم خیلی سخت است که بخواهی چیزی بگویی اما کلمات در دهانت گیر کنند. لکنت زبان تنها یک مشکل گفتاری ساده نیست، بلکه زخمی پنهان بر اعتماد به نفس است. اما خبر خوب این است که امکان درمان لکنت زبان وجود دارد.

با شناخت درست دلایل بروز این مشکل گفتاری و به کارگیری روش های نوین گفتار درمانی، می توان گفتار روان را تجربه کرد. 

در این نوشتار به زبان ساده درباره دلایل لکنت زبان، روش های درمان و نقش خانواده در بهبود آن صحبت کرده ایم؛ اگر شما یا فرزند دلبندتان از این مشکل رنج می برد با ما در ادامه همراه باشید. 

لکنت زبان چیست؟

لکنت زبان به انگلیسی Stuttering نوعی اختلال در روانی گفتار است. افراد مبتلا به این مشکل در هنگام صحبت کردن دچار تکرار، کشش یا توقف ناگهانی در تلفظ کلمات و صداها می شوند. 

برای مثال ممکن است فرد بگوید: «مممممن… دارم میام!» یا قبل از شروع به صحبت کردن مکث طولانی داشته باشد. 

این مشکل معمولا از دوران کودکی شروع می شود، اما در صورت عدم درمان لکنت زبان در کودکی، ممکن است تا بزرگسالی نیز همراه فرد باشد. 

علت لکنت زبان چیست؟

علت دقیق این مشکل گفتاری تا به امروز مشخص نشده است، اما پزشکان معتقد هستند که ترکیبی از عوامل ژنتیکی، عصبی، محیطی و روانی می توانند در بروز آن نقش داشته باشند.

• عوامل ژنتیکی و وراثتی: طبق تحقیقات انجام شده، معمولا کودکانی که پدر و مادر یا بستگان نزدیک مبتلا به لکنت دارند، بیشتر درگیر لکنت زبان می شوند. 
• عوامل عصبی: مطالعاتی که بر روی تصویرداری مغز افراد مبتلا به لکنت انجام شده، فعالیت برخی از نواحی نیمکره چپ مغز که مسئول هماهنگی گفتار هستند، با سایر نواحی مغز هماهنگ نیستند که نتیجه آن کندی در صحبت کردن یا تکرار در گفتار است. 
• عوامل روانی و هیجانی: استرس، اضطراب یا نداشتن اعتماد به نفس برای صحبت کردن در جمع یا فشارهای محیطی می توانند باعث تشدید لکنت زبان شوند. با اینکه علت لکنت زبان مستقیما به مشکلات روحی و روانی برنمی گردد، اما این عوامل می توانند باعث تشدید لکنت شوند. 
• عوامل رشدی: در سنین یادگیری زبان و گفتار، در صورتی که رشد گفتار کودک با سرعت درک و تفکر او هماهنگ نباشد، ممکن است منجر به بروز لکنت زبان موقتی در کودک شود که معمولا با رشد کودک برطرف می شود.

انواع لکنت زبان

حال که با علت این مشکل گفتاری آشنا شدید، بهتر است قبل از اینکه درباره روش های درمان لکنت زبان صحبت کنیم، با انواع لکنت زبان هم آشنا شوید. 

انواع لکنت زبان از نظر شدت و زمان بروز عبارتند از:

1.لکنت رشدی  (Developmental Stuttering) 

لکنت رشدی شایع ترین نوع لکنت است که از سنین 2 تا 6 سالگی آغاز می شود و اصولا با گفتار درمانی امکان درمان لکنت رشدی وجود دارد. 

2.لکنت عصبی  (Neurogenic Stuttering)

لکنت عصبی در صورت آسیب های مغزی مثل ضربه به سر، سکته یا بیماری های عصبی رخ می دهد. در واقع در این نوع لکنت، پیام های عصبی مرتبط با گفتار اختلال پیدا می کنند و به درستی کار خود را انجام نمی دهند. 

3.لکنت روانزاد  (Psychogenic Stuttering)

لکنت روانزاد در صورت شوک روحی، اضطراب شدید و استرس ناگهانی بروز پیدا می کند که ممکن است موقتی یا پایدار باشد. 

علائم لکنت زبان چیست؟

علائم لکنت زبان در هر فردی ممکن است متفاوت باشد، اما علائم رایج آن عبارتند از:

• تکرار صداها یا هجاها (مانند ممممن)؛
• کشیدن طولانی صداها (مثلاً ســـــلام)؛
• مکث ناگهانی هنگام صحبت کردن؛
• حرکات غیرارادی صورت یا پلک زدن زیاد هنگام حرف زدن؛
• اجتناب از صحبت در جمع؛
• احساس خستگی یا اضطراب بعد از صحبت کردن؛

درمان لکنت زبان چگونه انجام می ‌شود؟

راه های درمان لکنت زبان متناسب با سن فرد، شدت و علت بروز این مشکل انتخاب می شود. اقدام سریع برای درمان لکنت زبان در کودکی و سنین پایین، احتمال درمان قطعی لکنت زبان برای همیشه را بیشتر می کند. 

در ادامه بهترین روش های درمان لکنت زبان را بررسی کرده ایم:

 گفتاردرمانی؛ مؤثرترین روش درمان لکنت زبان

یکی از اصلی ترین و موثرترین روش های درمان لکنت زبان گفتاردرمانی (Speech Therapy) است. 

گفتاردرمانی به این شکل است که گفتاردرمانگر با آموزش تمرین های گفتاری، تنفسی و رفتاری به فرد کمک می کند تا گفتار روان تری داشته باشد. 

از جمله روش های مورد استفاده در گفتاردرمانی عبارتند از:

• آموزش کنترل تنفس: به منظور کاهش فشار هنگام مکالمه به بیمار آموزش داده می شود تا تنفس عمیق و هماهنگ با گفتار داشته باشد.
• تکنیک‌ های آرام‌سازی صدا: گفتار درمانگر از بیمار می خواهد که سرعت گفتار خود را کم کند و از لحن طبیعی استفاده کند. 
• تمرین گفتار پیوسته: تمرکز بر جریان یکنواخت گفتار به جای مکث و تکرار.
• اصلاح رفتار گفتاری: افزایش اعتماد به نفس هنگام صحبت کردن در جمع.

گفتار درمانی کودکان معمولا همراه با بازی و تمرین های جذاب انجام می شود تا کودک بدون استرس با گفتار روان تر آشنا شود. 

درمان دارویی لکنت زبان

تا به امروز داروی خاصی به منظور داروی لکنت زبان ارائه نشده است، اما پزشک ممکن است برای برخی از بیماران داروهایی برای کنترل استرس و بهبود تمرکز تجویز کند. شایان ذکر است که این داروها حتما باید زیر نظر متخصص مغز و اعصاب و یا روانپزشک مصرف شود.

روش ‌های روانشناختی

همان طور که گفتیم استرس و اضطراب باعث تشدید لکنت زبان می شوند، به همین دلیل استفاده از روش های روانشناختی مانند درمان شناختی رفتاری به منظور کاهش ترس از صحبت کردن در جمع، مدیتیشن جهت افزایش تمرکز و آرامش هنگام مکالمه و روان درمانی فردی یا خانوادگی به منظور حمایت احساسی و بهبود تعامل اجتماعی کمک شایانی به کاهش لکنت زبان می کند. 

استفاده از تکنولوژی در درمان لکنت زبان

در چندین سال گذشته، به منظور درمان سریع لکنت زبان دستگاه ها و نرم افزارهایی ساخته شده اند. این دستگاه ها با بازپخش صدای فرد با تأخیر کوتاه یا تغییر فرکانس، به هماهنگی بین مغز و گفتار کمک می‌ کنند.

از جمله این تکنولوژی ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

دستگاه DAF (Delayed Auditory Feedback)

استفاده از دستگاه DAF یا «بازخورد شنیداری تأخیری» به عنوان جدیدترین روش درمان لکنت زبان شناخته می شود. این دستگاه مانند سمعک داخل گوش فرد قرار می گیرد و با ایجاد یک تأخیر کوتاه در شنیدن صدای خود فرد، به او کمک می‌ کند گفتارش را آهسته‌ تر و منظم‌ تر کند.

در واقع به کمک این دستگاه، بیمار هنگام حرف زدن، صدای خودش را با کمی تاخیر از طریق هدفون می شنود. این تاخیر کوتاه منجر می شود که مغز به منظور هماهنگی گفتار و شنوایی تلاش بیشتری کند و در نتیجه فرد کمتر لکنت داشته باشد. این تکنولوژی توانسته برای درمان لکنت زبان بزرگسالان نتایج مثبتی به همراه داشته باشد. 

برنامه ‌های موبایلی گفتاردرمانی

برنامه های موبایلی گفتاردرمانی توانسته نقش یک گفتاردرمانگر در خانه را برای بیماران ایفا کنند. این اپلیکیشن ها تمرین‌ های گفتاری، تنفسی و ریتمی ارائه می ‌دهند و با ضبط صدا و تحلیل گفتار، روند پیشرفت فرد را بررسی می ‌کنند.

در واقع مزیت اصلی این برنامه ها، دسترسی آسان در هر زمان و مکانی است. اگر به دنبال درمان سریع لکنت زبان هستید، استفاده از این برنامه ها در خانه در کنار جلسات حضوری گفتاردرمانی می تواند بسیار موثر باشد.

 شبیه ‌سازهای واقعیت مجازی برای تمرین گفتار در جمع

یکی از چالش های اصلی افراد مبتلا به لکنت، ترس از صحبت کردن در جمع است که خوشبختانه با فناوری واقعیت مجازی (VR) این امکان فراهم شده تا فرد در یک محیط کاملا شبیه سازی شده مثل جلسه کاری، کلاس درس و … تمرین گفتار را انجام دهد. 

این شبیه سازها برای درمان لکنت زبان ناشی از ترس کمک شایانی می کنند و بیماران به تدریج می توانند بدون ترس در جمع صحبت کنند. 

طبق تحقیقات انجام شده استفاده از VR در کنار گفتاردرمانی سنتی می تواند باعث تسریع روند درمان شود. 

مدل ‌سازی گفتار آسان

در این روش درمانگر یا والدین با تلفظ آرام، شمرده و واضح کلمات و جملات کوتاه، به کودک آموزش می دهند تا بدون فشار و استرس صحبت کنند. کودک ابتدا گوش می دهد و سپس تقلید می کند. این تمرین منجر به افزایش اعتماد به نفس و کاهش لکنت زبان می شود. 

گفتگوی گردش ‌وار

یکی از موثرترین روش ها برای کمک به درمان لکنت زبان در کودکان این است که، در هنگام صحبت کودک صبر کنید تا حرفش تمام شود و سپس صحبت کنید. این تمرین منجر به کاهش استرس و کنترل بهتر لکنت زبان می شود. 

درمان لکنت زبان با ورزش

با انجام برخی تمرینات فیزیکی و گفتاری نیز می توان به کنترل عضلات زبان و کاهش لکنت کمک کرد. از جمله این روش ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تمرینات تنفس عمیق و آرام؛
• تمرینات تلفظ آهسته و کشیده حروف؛
• تمرینات عضلات لب و زبان برای هماهنگی حرکات؛

درمان لکنت زبان با طب سنتی

برخی روش های طب سنتی به کاهش استرس و آرامش و در نتیجه کاهش لکنت کمک می کند. از جمله روش های درمان لکنت زبان در طب سنتی عبارتند از:

• مصرف گیاهان آرام ‌بخش مانند بادرنجبویه و اسطوخودوس؛
• ماساژ ملایم نقاط سر و گردن؛

توجه: این روش ها به عنوان روش مکمل برای درمان لکنت استفاده می شوند و نباید جایگزین درمان علمی شوند.

 درمان لکنت زبان با عمل جراحی

درمان لکنت زبان با عمل جراحی تنها در صورت بروز مشکلات ساختاری یا عصبی مشخص انجام می شود و اکثر اختلالات گفتاری ناشی از لکنت نیاز به جراحی ندارند و با روش های غیرجراحی قابل درمان هستند. 

روش های درمان لکنت زبان در کودکان

اگر برای درمان لکنت زبان در سنین کودکی اقدام کنید، نتیجه خیلی سریع تر و راحت تر خواهد بود اما چرا؟ زیرا در این سنین مغز آدمی انعطاف پذیری بیشتری در مقابل یادگیری نشان می دهد و گفتار فرد هنوز در حال رشد است. بنابراین اگر علائم لکنت را در فرزندتان دیدید هر چه سریع تر برای درمان آن اقدام کنید. 

نکاتی که والدین باید برای درمان لکنت زبان کودکان در خانه رعایت کنند عبارتند از:

• به فرزند خود اجازه دهید صحبتش را کامل کند، حتی اگر لکنت دارد.
• هرگز کودک خود را سرزنش یا اصلاح نکنید.
• فرزند خود را به گفتن تشویق کنید نه به سکوت.
• زمانی که فرزندتان بدون لکنت یا با حداقل لکنت صحبت می کند، برای او یک جایزه یا تشویق در نظر بگیرید. 
• با آرامش و لبخند به صحبت‌ هایش گوش دهید.
• محیطی آرام و بدون استرس برای گفتار کودکتان ایجاد کنید.
• بازی ‌های گفتاری و داستان‌ خوانی مشترک داشته باشید تا جریان طبیعی گفتار کودک تقویت شود.
• از فشار آوردن به کودک برای صحبت سریع یا صحیح خودداری کنید.
• به گفتاردرمانگر مراجعه کنید تا برنامه درمانی اختصاصی تنظیم شود.

درمان لکنت زبان در بزرگسالان

درمان لکنت زبان در بزرگسالان کمی دشوارتر و زمان برتر است اما غیرممکن نیست. درمانگران با استفاده از روش هایی مثل تمرین های تنفسی، تنظیم ریتم گفتار، استفاده از دستگاه های نوین و تکنیک‌ های آرام ‌سازی، به بیمار کمک می کنند تا کنترل بیشتری بر گفتار خود داشته باشند.  

شایان ذکر است که شرکت در کارگاه های گروهی گفتار درمانی و صحبت با افرادی که مشکل شما را دارند، به بهبود اعتماد به نفستان کمک می کند. 

برای درمان لکنت زبان چه بخوریم؟

رژیم غذایی نقش بسیار مهمی در تسریع روند درمان لکنت دارد؛ زیرا برخی از گروه های مواد غذایی باعث کاهش استرس می شوند و عملکرد سیستم عصبی را تقویت می کنند. از جمله غذاهای مفید برای لکنت زبان عبارتند از:

• میوه و سبزیجات تازه: مصرف میوه هایی مثل موز، پرتقال و سیب و همچنین سبزیجات با برگ سبز؛
• مغزیجات و دانه ها: گردو، بادام و تخمه آفتابگردان؛
• غذاهای غنی از ویتامین B: تخم‌مرغ، غلات کامل و حبوبات؛
• دمنوش‌ های گیاهی آرام‌بخش: بادرنجبویه، بابونه و اسطوخودوس؛
• پرهیز غذایی: افرادی که دچار لکنت زبان هستند باید از مصرف بیش از اندازه قهوه، فست فود، نوشیدنی های انرژی زا و شکر خودداری کنند؛ زیرا این مواد باعث تحریک پذیری عصبی بیشتر می شوند. 

به طور کلی داشتن رژیم غذایی سالم و ضد استرس در کنار گفتاردرمانی و تمرین های مستمر، باعث سریع تر شدن روند درمان لکنت زبان می شوند. 

آیا امکان درمان قطعی لکنت زبان وجود دارد؟

بله، اما به شرطها و شروطه ها! در صورتی که درمان زود آغاز شود و بیمار به طور مرتب در جلسات گفتاردرمانی شرکت کند، لکنت زبان تا حد زیادی برطرف می شود یا حتی به طور قطعی درمان می شود. 

البته در صورتی که لکنت زبان به دلیل آسیب مغزی یا عصبی باشد، ممکن است درمان کامل زمان برتر باشد و نیاز به ترکیب چند روش درمانی باشد. 

توجه داشته باشید که امکان درمان سریع لکنت زبان وجود ندارد و درمان این مشکل به صورت تدریجی اتفاق می افتد؛ بنابراین صبور باشید و در مسیر درمان با پزشک خود همکاری داشته باشید تا به نتیجه برسید. 

🔥پربازدید ترین مقالات سایت :

• آفازی یا زبان پریشی چیست ؟
• در تست شنوایی چه می گذرد؟
• چطور بهترین مرکز شنوایی و سمعک تهران را پیدا کنیم؟
• تمپانوپلاستی چیست ؟

کلام آخر

لکنت زبان شاید آغاز تردید در گفتار باشد، اما پایانش می‌ تواند تولد اعتماد به ‌نفس باشد.

باور کنید امکان درمان لکنت زبان وجود دارد؛ فقط به صبر، تمرین و همراهی درست شما نیاز دارد. گفتاردرمانی علمی، رژیم غذایی سالم، آرامش ذهنی و حمایت خانواده چهار ستون اصلی درمان این مشکل هستند. 

در صورتی که در سریع ترین زمان ممکن برای درمان لکنت خود یا فرزندتان اقدام کنید، در زمانی کوتاه و مسیری راحت تر به گفتاری روان، مطمئن و دلنشین دست پیدا می کند.

 پس اگر مدتی است لکنت زبان در گفتار شما یا فرزندتان دیده می‌ شود، امروز زمان شروع تغییر است. گام اول را بردارید؛ گفتار روان در انتظار شماست.

سوالات متداول