اگر وزوز گوش شما برای مدت طولانی آرام نشده و انواع درمان های شنوایی برایتان موثر نبوده، احتمال دارد مشکل از اختلال مفصل گیجگاهی فکی باشد. به دلیل نزدیکی مفصل فک به گوش، کوچک ترین مشکل در آن می تواند باعث ایجاد صداهای غیرطبیعی در گوش شود. در این مقاله از سمعک نیوساند به طور مفصل درباره ارتباط وزوز گوش با اختلالات مفصل گیجگاهی فکی (TMJ) صحبت خواهیم کرد؛ با ما همراه باشید.
مفصل گیجگاهی فکی (TMJ) چیست و چه نقشی دارد؟
این مفصل در دو سمت صورت قرار گرفته و استخوان فک پایین را به استخوان گیجگاهی متصل می کند. مفصل گیجگاهی فکی در جویدن، تکلم، باز و بسته کردن دهان و قورت دادن نقش بسیار مهمی دارد.
اختلال در عملکرد مفصل گیجگاهی فکی یا هر گونه آسیب مفصل می تواند منجر به درد فک، درد صورت، سردرد، محدودیت باز کردن دهان و حتی وزوز گوش شود.
وزوز گوش چیست و چه زمانی اتفاق می افتد؟
وزوز گوش حالتی است که فرد صداهایی شبیه سوت، وزش باد، زنگ، صدای ماشین، همهمه و ضربان قلب را در یک گوش یا دو گوش می شنود، در حالی که هیچ منبع خارجی برای این صدا وجود ندارد.
در واقع ویز ویز گوش یک بیماری نیست، بلکه نشان از بروز مشکل در گوش، سیستم عصبی یا حتی ساختارهای نزدیک به گوش مثل مفصل گیجگاهی فکی است.
معمولا افراد بعد از حضور در اماکن پر سر و صدا مثل کنسرت، خواب ناکافی، پس از سرماخوردگی، یا استرس زیاد ممکن است به مدت چند روز یا چند ساعت وزوز گوش را تجربه کند.
اما گاهی وزوز ممکن است مزمن، طولانی مدت و بدون هیچ علتی ادامه داشته باشد. در این صورت باید دلایل بروز این مشکل به صورت جدی توسط متخصص شنوایی سنجی یا متخصص گوش و حلق و بینی بررسی شود.
نتیجه تحقیقات درباره ارتباط مشکلات فک و وزوز گوش
چندین سال است که پزشکان به ارتباط مستقیم بین مشکلات فک و وزوز گوش پی برده اند. بر اساس گزارش های کلینیکی موجود، حدود 40 درصد از افرادی که مشکلات فکی دارند، همزمان دچار وزوز گوش هم می شوند.
ارتباط وزوز گوش با اختلالات مفصل گیجگاهی فکی (TMJ) به چه دلیل است؟
از جمله دلایل مستقیم بودن ارتباط وزوز گوش با اختلالات مفصل گیجگاهی فکی (TMJ) عبارتند از:
1. نزدیکی ساختاری مفصل گیجگاهی فکی به گوش
مفصل گیجگاهی فکی در جلو و قسمت تحتانی گوش قرار گرفته است. زمانی که این مفصل به هر دلیلی دچار التهاب یا جابه جایی شود، فشار آن به ساختارهای مرتبط به گوش نیز منتقل می شود و منجر به ایجاد ویز ویز در گوش می شود.
2. فشار بر عضلات اطراف گوش
یکی دیگر از دلایل مستقیم بودن ارتباط وزوز گوش با اختلالات مفصل گیجگاهی فکی مربوط به اسپاسم یا گرفتگی عضلات جویدن مثل عضله ماستر، تمپورال و شاخه های عضلات پری اوریکولار است.
3. درگیری اعصاب مشترک
يکي از دلايل مهم ارتباط ميان مشکلات فک و وزوز گوش، وجود اعصابی مانند عصب سه گانه یا تری ژمینال و عصب صورتی است که همزمان به فک و گوش مرتبط هستند.
عملکرد این اعصاب مانند سیستم برق رسانی است؛ به این صورت که پیام های حسی و حرکتی را از ناحیه صورت، فک و اطراف گوش منتقل می کنند. در مواقعی که مفصل گیجگاهی فکی دچار التهاب، فشار یا اختلال حرکتی شود، این اعصاب تحريک می شوند و پيام های غير طبيعی به مغز ارسال می کنند. مغز این پیام های اشتباه را گاها به صورت صداهای غیرواقعی تفسیر می کنند که نتیجه آن وزوز گوش خواهد بود.
4. تغییر فشار در گوش میانی
به دلیل اینکه مفصل گیجگاهی فکی در نزدیکی گوش قرار گرفته، هر گونه اختلالی در عملکرد این مفصل می تواند گوش را هم تحت تاثیر قرار دهد.
زمانی که مفصل گیجگاهی فکی دچار التهاب، فشار بیش از حد یا جابجایی شود، کانال ها و بافت های اطراف گوش هم تحت تاثیر قرار می گیرند. این فشارها باعث ایجاد تغییراتی در گوش میانی که وظیفه انتقال صدا و تنظیم فشار داخلی را بر عهده دارد، می شود.
زمانی که فشار طبیعی گوش میانی به هم می ریزد، مغز ممکن است صداهایی را بشنود که وجود خارجی ای ندارند. به همین دلیل است که افراد دچار اختلال مفصل گیجگاهی گاها احساس سنگینی گوش، صدای هوا، خش خش و وزوز را تجربه می کنند.
علائم مشترک اختلال مفصل گیجگاهی فکی و وزوز گوش
اگر دچار وزوز گوش هستید، وجود علائم زیر می تواند احتمال ارتباط وزوز گوش با اختلالات مفصل گیجگاهی فکی را افزایش می دهد:
- صدای کلیک فک یا تق تق هنگام باز کردن دهان؛
- درد فک یا درد در ناحیه جلوی گوش؛
- سردردهای مداوم؛
- قفل شدن فک؛
- درد صورت یا گونه ها؛
- دندان قروچه؛
- حساسیت به لمس در ناحیه فک؛
- بدتر شدن وزوز هنگام جویدن غذا یا باز کردن دهان؛
در صورتی که یک یا چند مورد از این علائم را تجربه می کنید، احتمال اینکه وزوز گوش شما به دلیل اختلال مفصل گیجگاهی باشد زیاد است.
تشخیص ارتباط وزوز گوش با اختلالات مفصل گیجگاهی فکی (TMJ)
برای تشخیص درست ارتباط وزوز گوش با اختلالات مفصل گیجگاهی فکی (TMJ) نیاز به همکاری متخصص شنوایی سنجی با یک جراح فک است.
مراحل تشخیص عبارتند از:
- ارزیابی شنوایی کامل به کمک تست های گوش میانی، تست درک صدا و ادیوگرام؛
- بررسی عملکرد فک شامل لمس مفصل، بررسی کلیک ها، نیروهای جویدن و میزان باز شدن دهان؛
- تصویر برداری در صورت نیاز مانند MRI؛
- بررسی عاداتی مثل دندان قروچه یا استرس؛
به کمک این اطلاعات پزشک می تواند تشخیص دهد که آیا علت وزوز گوش واقعا اختلال مفصل گیجگاهی فکی است یا علت دیگری دارد.
درمان وزوز گوش ناشی از اختلال TMJ
خوشبختانه در صورتی که علت وزوز گوش اختلال مفصل گیجگاهی فکی باشد این مشکل قابل درمان است. از جمله روش های درمان در این صورت عبارتند از:
- فیزیوتراپی تخصصی فک: تمرینات اصلاح عضلات فک، ماساژ عمیق و حرکات کششی تا حد زیادی علائم را کاهش می دهد.
- استفاده از نایت گارد: افرادی که عادت به دندان قروچه دارند در هنگام خواب حتما از نایت گارد یا محافظ دهان استفاده کنند.
- مصرف داروهای ضد التهاب: این داروها التهاب مفصل گیجگاهی فکی و وزوز گوش ناشی از آن را کاهش می دهند.
- ترک عادات اشتباه: باز کردن زیاد دهان، جویدن آدامس و جویدن غذاهای سفت را تا حد ممکن ترک کنید.
- کنترل استرس: استرس شدید باعث تشدید اختلال عملکرد مفصل گیجگاهی و وزوز گوش می شود. به کمک روش هایی مثل تنفس عمیق، مدیتیشن، یوگا و ورزش منظم سعی کنید استرس خود را کنترل کنید.
- درمان های دندانپزشکی: در صورتی که علت اختلال مفصل گیجگاهی فکی بی نظمی دندان ها، جویدن نادرست یا فشارهای غیرطبیعی باشد، درمان های دندانپزشکی می توانند مشکل را برطرف کنند.
- اصلاح سبک زندگی: مصرف غذاهای نرم، گرم کردن عضلات فک، کاهش مصرف قهوه و اصلاح وضعیت نشستن تا حد زیادی مشکلات مربوط به اختلال عملکرد مفصل گیجگاهی فکی را برطرف می کند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورتی که وزوز گوش بیش از دو هفته طول کشید یا همراه با علائمی همچون درد شدید فک، بدتر شدن وزوز گوش هنگام صحبت یا جویدن، شنیدن صدای کلیک بلند، محدودیت باز کردن دهان و سردردهای شدید بود حتما نیاز به بررسی پزشک متخصص است.
نتیجه گیری
ارتباط وزوز گوش و اختلال مفصل گیجگاهی فکی یک موضوع جدید یا ثابت نشده نیست. بسیاری از افراد پس از ماه ها یا حتی سال ها که به دنبال علت صداهای آزاردهنده گوش هستند، در نهایت متوجه می شوند که مشکل اصلی در گوش نیست بلکه در مفصل فک است؛ مفصلی کوچک اما تاثیرگذار که در کنار گوش قرار دارد و هر گونه اختلال یا التهاب در آن می تواند شنوایی فرد را هم تحت تاثیر قرار دهد.
خبر خوب این است که اگر علت وزوز گوش شما مشکلات فک باشد، درمان آن به کمک روش هایی مثل فیزیوتراپی تخصصی صورت، اصلاح سبک زندگی، کاهش استرس، درمان دندانپزشکی و … امکان پذیر است؛ به طوری که وزوز گوش به طور چشمگیری کم می شود یا به طور کامل از بین می رود.
سوالات متداول
درگیری اعصاب مشترک گوش و مفصل گیجگاهی فکی، تنش عضلات فک و فشار روی اعصاب اطراف گوش در بعضی افراد می تواند منجر به ویزویز گوش شود.
اگر وزوز به همراه درد فک، محدودیت باز شدن دهان، کلیک یا قفل شدن فک و صدا دادن فک باشد احتمال ارتباط وجود دارد.
گذاشتن کمپرس گرم روی عضلات فک، پرهیز از خوردن غذاهای سفت، تمرینات کششی فک، اصلاح پوسچر گردن و کاهش استرس جزو روش های موثرند.
