نجات شنوایی با تمپانوپلاستی (جراحی ترمیم پرده گوش)

پرده گوش نقش بسیار مهمی در شنوایی دارد و در صورت آسیب به آن، زندگی روزمره فرد تحت تاثیر قرار می گیرد. خوشبختانه با تمپانوپلاستی یا جراحی ترمیم پرده گوش می توان پرده گوش را ترمیم کرد و شنوایی را بازگرداند. در این نوشتار با تمام جزئیات این جراحی و نکات مهم بعد از عمل آشنا می ‌شوید.

پرده گوش چیست و چرا آسیب می‌ بیند؟

پرده گوش که نام علمی آن تیمپانیک ممبران است، لایه نازکی است که فضای گوش خارجی را از گوش میانی جدا می کند و نقش بسیار مهمی در انتقال صدا و شنوایی دارد. 

از جمله دلایل آسیب به پرده گوش می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• عفونت‌ های مزمن گوش میانی که باعث سوراخ شدن پرده گوش می ‌شوند.
• ضربه یا فشار شدید به گوش یا سر.
• تغییرات ناگهانی فشار هوا مانند غواصی یا پرواز.
• جراحی‌ های قبلی یا ورود جسم خارجی به گوش.

در صورت آسیب دیدن پرده گوش و عدم درمان آن، علاوه بر کاهش شنوایی، فرد در معرض عفونت‌ های مکرر گوش میانی و مشکلات طولانی‌ مدت قرار می‌ گیرد.

تمپانوپلاستی چیست؟

تمپانوپلاستی (عمل ترمیم پرده گوش) نوعی جراحی است که طی آن جراح گوش یا جراح حلق و بینی، پرده آسیب دیده یا سوراخ شده با پیوند بافتی ترمیم می شود.

هدف جراحی ترمیم پرده گوش، بازگرداندن یکپارچگی پرده گوش، بهبود شنوایی و جلوگیری از عفونت مجدد است.

انواع تمپانوپلاستی

جراحی ترمیم پرده گوش متناسب با میزان آسیب و ناحیه جراحی به سه دسته زیر تقسیم می شود:

انواع تمپانوپلاستی	نحوه انجام	ملاحظات
تمپانوپلاستی نوع I	وقتی فقط پرده گوش سوراخ شده باشد و استخوانچه‌ها سالم باشند؛ عمل فقط برای ترمیم پرده انجام می‌شود.	✅ روش ساده و کم‌تهاجمی ✅ درصد موفقیت بالا (>90%) ❌ فقط برای ضایعات محدود قابل انجام است.
تمپانوپلاستی نوع II	علاوه بر ترمیم پرده، اصلاح یا بازسازی جزئی استخوانچه‌ها نیز انجام می‌شود.	✅ حفظ نسبی ساختمان طبیعی گوش میانی ❌ احتمال چسبندگی گرافت به دیواره میانی و افت عملکرد
تمپانوپلاستی نوع III	استخوانچه‌های بزرگ‌تر (چکشی و سندانی) حذف یا ترمیم شده‌اند و پرده به طور مستقیم به استخوان رکابی وصل می‌شود.	✅ بازسازی شنوایی حتی در صورت تخریب بخش عمده استخوانچه‌ها ❌ بهبود شنوایی معمولاً کمتر از نوع I و II است

تمپانوپلاستی نوع I (Simple Tympanoplasty) 

در تمپانوپلاستی نوع یک (تمپانوپلاستی ساده) تنها ترمیم پرده گوش آسیب دیده انجام می شود و جراح هیچ گونه دستکاری روی استخوانچه های گوش میانی انجام نمی دهد.

کاربرد

• برای سوراخ‌ های کوچک یا متوسط پرده گوش که ناشی از عفونت های مزمن یا آسیب جزئی هستند.
• زمانی که استخوانچه ‌های گوش میانی سالم هستند و شنوایی فرد طبیعی یا نزدیک به طبیعی است.
• جلوگیری از عفونت‌ های مجدد و حفظ شنوایی موجود.

روش انجام

جراح از طریق کانال گوش یا با ایجاد برشی کوچک در پشت گوش، پرده گوش را تمیز می کند و بافت آسیب دیده را با پیوند غضروف یا پرده مخاطی ترمیم می ‌کند.در این روش معمولا نیازی به دستکاری استخوانچه ها نیست و شنوایی فرد پس از جراحی بهبود قابل توجهی می ‌یابد.

مزایا

• عمل کوتاه ‌تر و نسبتاً کم‌ خطرتر است.
• دوره نقاهت کوتاه است. 
• تغییری در ساختار طبیعی گوش میانی ایجاد نمی شود.

تمپانوپلاستی نوع II (Tympanoplasty with Ossicular Reconstruction)

در تمپانوپلاستی نوع II به غیر از ترمیم پرده گوش، در صورت آسیب دیدن استخوانچه های گوش میانی نیز اصلاح می شوند.

کاربرد

• زمانی که بیمار کاهش شنوایی جزئی تا متوسط دارد.
• سوراخ پرده گوش همراه با آسیب جزئی یا عدم اتصال صحیح استخوانچه ‌ها.
• عفونت‌ های مزمن که منجر به اختلال در حرکت استخوانچه ‌ها شده‌ اند.

روش انجام

جراح پس از اینکه پرده گوش را ترمیم کرد، وضعیت استخوانچه ها را بررسی می کند و در صورت نیاز با پیوند غضروف یا پروتز مخصوص حرکت استخوانچه‌ ها را بازسازی می ‌کند. این کار به بازگرداندن انتقال صدا و افزایش شنوایی فرد کمک می ‌کند.

مزایا

• بازگرداندن شنوایی تا حد ممکن
• پیشگیری از عفونت‌ های مکرر و مشکلات بعدی گوش میانی
• ایجاد یکپارچگی کامل بین پرده گوش و استخوانچه ‌های گوش میانی

تمپانوپلاستی نوع III (Total Tympanoplasty / Ossiculoplasty Complex)

تمپانوپلاستی نوع III نوعی عمل جراحی برای بازسازی کامل پرده گوش و استخوانچه های گوش میانی است که در صورت کاهش شنوایی شدید یا عفونت های مزمن انجام می شود. 

کاربرد

• در صورتی که آسیب پرده گوش، شدید باشد و به همراه تخریب کامل یا جزئی استخوانچه های گوش میانی باشد. 
• اگر شنوایی فرد به شدت کاهش پیدا کرده باشد. 
• افرادی که عفونت ‌های طولانی ‌مدت یا مشکلات ناشی از جراحی‌ های قبلی گوش دارند. 

روش انجام

جراح پس از آماده سازی و ترمیم پرده گوش، استخوانچه هایی که آسیب دیده اند را با پیوند استخوان خود بیمار، غضروب یا پروتزهای مخصوص، جایگزین می کند. این عمل جزو پیچیده ترین انواع عمل ترمیم پرده گوش است که نیاز به دقت و تجربه بالای جراح دارد. 

شایان ذکر است که دوره نقاهت تمپانوپلاستی نوع III طولانی ‌تر و نیاز به مراقبت‌ های دقیق بعد از عمل دارد.

مزایا

• بازگرداندن حداکثر شنوایی ممکن
• اصلاح کامل ساختار گوش میانی
• کاهش احتمال عفونت ‌های مجدد گوش

روش‌ های جراحی ترمیم پرده گوش

جراح بر اساس نوع آسیب، اندازه سوراخ پرده گوش و وضعیت استخوانچه های گوش میانی، یکی از روش های زیر را انتخاب می کند: 

جراحی از طریق گوش خارجی (Transcanal Tympanoplasty)

در این روش جراح، برش را مستقیما در کانال گوش خارجی ایجاد می کند و پرده گوش نیز از همان مسیر ترمیم می شود. 

ویژگی‌ ها و کاربردها

• نیازی به برش پشت گوش ندارد. 
• برای افرادی که پرده گوششان آسیب محدوده دیده است و سوراخ های کوچک تا متوسط دارند، مناسب است. 
• زمان جراحی ترمیم پرده گوش از طریق گوش خارجی کوتاه تر و دوره نقاهت نیز سریع تر است.

روش انجام

جراح از طریق کانال گوش به پرده آسیب دیده دسترسی پیدا می کند و آن را تمیز می کند و بافت پیوندی را جایگزین می کند. در این روش اصولا نیازی به ترمیم استخوانچه ها نیست و بیشتر برای ترمیم سوراخ های کوچک کافی است. 

مزایا

• برش قابل مشاهده ایی روی پوست نیست و خطر آن نیز کمتر است.
• میزان درد گوش و تورم بعد از عمل بسیار کم است. 
• ساختار طبیعی کانال گوش حفظ می شود. 

جراحی از طریق برش پشت گوش (Postauricular Tympanoplasty)

برای انجام جراحی تمپانوپلاستی از طریق برش پشت گوش، برش کوچکی پشت گوش ایجاد می شود تا جراح دسترسی مستقیم به پرده گوش و استخوانچه ‌ها داشته باشد.

ویژگی ‌ها و کاربردها

• در صورت آسیب گسترده پرده گوش انجام می شود و مناسب سوراخ های بزرگ پرده گوش است. 
• در صورتی که نیاز به اصلاح یا بازسازی استخوانچه های گوش میانی باشد، از این روش استفاده می شود.
• در این روش جراح، دید و کنترل بیشتری بر ناحیه دارد. 

روش انجام

جراح با ایجاد یک برش پشت گوش، پرده آسیب دیده را اصلاح می کند و بافت پیوندی را جایگزین می کند. اگر نیاز باشد، استخوانچه هم اصلاح و بازسازی می شوند تا شنوایی بهبود پیدا کند.

مزایا

• دسترسی مستقیم و دید بهتر جراح به ناحیه آسیب دیده
• امکان ترمیم همزمان پرده گوش و استخوانچه‌ های گوش میانی وجود دارد.
• افزایش دقت جراح در جایگذاری بافت پیوندی

پیوند بافت  (Grafting)

پیوند بافت به منظور بازسازی پرده گوش آسیب دیده انجام می شود.

ویژگی ‌ها و کاربردها

• از بافت خود بیمار برای پیوند مثل غضروف، پرده مخاطی یا لایه ‌های پوست استفاده می ‌شود.
• بافت پیوندی باید به دقت در جای پرده گوش قرار گیرد تا یکپارچگی و عملکرد طبیعی گوش بازگردد.
• در انواع تمپانوپلاستی می ‌توان از این روش برای بازسازی استفاده کرد.

روش انجام

جراح بافت مناسب را از ناحیه انتقال دهنده انتخاب می کند و پس از آماده ‌سازی محل، آن را با دقت روی سوراخ یا نقص پرده گوش قرار می ‌دهد. سپس با بخیه یا چسب زیست ‌سازگار فیکس می ‌کند تا بافت جدید به خوبی جایگزین شود.

مزایا

• به دلیل اینکه بافت از بدن خود بیمار برداشته می شود احتمال پس زدن پیوند بسیار کم است.
• بهبود شنوایی و جلوگیری از عفونت‌ های مکرر گوش
• ایجاد پرده گوش طبیعی و یکپارچه

مراقبت ‌های بعد از عمل پارگی پرده گوش

مراقبت صحیح بعد از جراحی ترمیم پرده گوش نقش بسیار مهمی در بهبود شنوایی، جلوگیری از عفونت و ترمیم کامل پرده گوش دارد. رعایت نکات زیر می ‌تواند احتمال عوارض و نیاز به جراحی دوباره را کاهش دهد:

جلوگیری از ورود آب به گوش

به مدت 4 الی 6 هفته بعد از جراحی از فرو بردن گوش در آب؛ یعنی از شنا کردن، دوش گرفتن طولانی مدت یا استفاده از وان پرهیز کنید. 

برای حمام کردن یا دوش گرفتن معمولی سعی کنید از گوش گیرهای ضد آب استفاده کنید و هنگام دوش گرفتن سرتان را کمی خم نگه دارید تا آب وارد کانال گوش نشود. 

توجه: در این مدت تماس مستقیم با شامپو یا صابون نیز باید محدود شود تا پرده گوش ترمیم شده آسیب نبیند.

بیشتر بخوانید : روش های خارج کردن آب از گوش چیست؟

مصرف کامل داروهای تجویز شده

پزشک ممکن است بعد از عمل ترمیم پرده گوش تعدادی آنتی بیوتیک، ضد التهاب و مسکن برایتان تجویز کند. مصرف منظم و به موقع داروها به پیشگیری از عفونت بعد از جراحی ترمیم پرده گوش و کاهش تورم کمک شایانی می کند. 

توجه: حتی اگر درد بعد از جراحی ترمیم پرده گوش هم کاهش یافت، مصرف داروها را باید تا زمانی که پزشک گفته است، ادامه دهید. 

خودداری از دستکاری کردن گوش

از دستکاری کردن گوش، خاراندن، فشار دادن و استفاده از گوش پاک کن پرهیز کنید. این کار حتی اگر در حد لمس جزئی باشد، ممکن است باعث جابجایی بافت پیوندی یا آسیب پرده گوش شود. 

مراجعه منظم به پزشک

پزشک در هر جلسه ویزیت، چسب ها یا پانسمان های داخل گوش را برمی دارد و روند بهبودی را بررسی می کند. شرکت در این جلسات به منظور بررسی وضعیت ترمیم پرده گوش و عملکرد شنوایی از الزامات است. 

اجتناب از تغییرات شدید فشار هوا

به مدت حداقل چند هفته بعد از جراحی تمپانوپلاستی، از فعالیت هایی که باعث افزایش فشار هوا در گوش می شوند مانند غواصی، سفر با هواپیما، استفاده از وسیله ‌ای که نیاز به دمیدن شدید در بینی دارد (مثل بادکنک یا نی) خودداری کنید. 

سایر مراقبت ها برای محافظت از گوش

• از ورزش‌ های رزمی و پر برخورد و فعالیت های سنگین که احتمال وارد شدن ضربه به سر یا گوش را دارد، پرهیز کنید.  
• در چند هفته اول بعد از جراحی ترمیم پرده گوش، به سمت گوش جراحی شده نخوابید.
• تا زمان ترمیم کامل پرده گوش به هیچ عنوان در محیط های آلوده و پرگرد و غبار تردد نداشته باشید. 

توجه به علائم هشداردهنده

در صورت بروز علائم زیر بعد از عمل ترمیم پرده گوش حتما پزشک خود را در جریان بگذارید:

• درد شدید یا ناگهانی؛
• خونریزی یا ترشح چرکی از گوش؛
• تب یا علائم عفونت؛
• کاهش شنوایی غیرمعمول؛

با رعایت دقیق نکات مراقبتی گفته شده روند بهبودی سریع تر و احتمال بروز عوارض تمپانوپلاستی به حداقل کاهش می ‌یابد.

عوارض تمپانوپلاستی چیست؟

با اینکه جراحی ترمیم پرده گوش نوعی جراحی ایمن است اما احتمال بروز عوارض زیر در برخی موارد وجود دارد:

• عفونت گوش بعد از عمل ترمیم پرده گوش؛
• خونریزی یا تورم موقت؛
• عدم بهبود کامل شنوایی؛
• سوراخ شدن مجدد پرده گوش؛
• نیاز به جراحی دوم در موارد خاص؛

توجه: در صورت تبحر و تخصص جراح و رعایت توصیه های مراقبتی بعد از عمل، احتمال این عوارض بسیار کم است. 

مزایای تمپانوپلاستی چیست؟

• بازگرداندن شنوایی طبیعی یا نزدیک به طبیعی؛
• جلوگیری از عفونت‌ های مکرر گوش میانی؛
• ترمیم یکپارچگی پرده گوش؛
• بهبود کیفیت زندگی و کاهش مشکلات ناشی از کاهش شنوایی؛

🔥پربازدید ترین مقالات سایت :

• درمان لکنت زبان با سریع‌ترین روش ها
• روش های خانگی برای درمان سرگیجه

کلام آخر

تمپانوپلاستی یا عمل ترمیم پرده گوش نوعی جراحی موثر و تخصصی به منظور ترمیم پرده گوش و درمان کاهش شنوایی است. جراح طی این جراحی با استفاده از پیوند بافتی و تکنیک های پیشرفته، شنوایی را مجدد به بیماران هدیه می دهد. 

توجه داشته باشید که نکته بسیار مهم در موفقیت عمل ترمیم پرده گوش انتخاب جراح متخصص و رعایت مراقبت‌ های بعد از عمل است. 

سوالات متداول