چرا گوش درد میگیریم ؟ ( بررسی دلایل و روش های درمان)

درد گوش یکی از مشکلات شایع در میان افراد در سنین مختلف است. این درد می تواند به صورت خفیف و گذرا یا شدید و مداوم ظاهر شود. برخی افراد تنها گاهی اوقات آن را تجربه می کنند در حالی که برخی دیگر ممکن است به دلیل عفونت یا مشکلات ساختاری گوش، گوش درد مکرر داشته باشند.

اهمیت این موضوع در این است که درد گوش گاهی نشانه یک بیماری ساده و موقتی مانند سرماخوردگی است و گاهی می تواند هشداری برای مشکلات جدی تر باشد. بنابراین شناخت دقیق دلایل، علائم و راه های درمان آن اهمیت ویژه ای دارد.

علت درد گوش چیست؟

دلایل گوش درد متنوع هستند که از جمله رایج ترین آنها عبارتند از:

• عونت گوش میانی
• عفونت گوش خارجی
• انسداد گوش با جرم
• درد گوش از دندان
• درد گوش از سرماخوردگی
• تغییرات فشار هوا
• وجود جسم خارجی در گوش

عفونت گوش میانی

درد گوش می تواند منشأ داخلی یا خارجی داشته باشد. عفونت های گوش میانی یکی از رایج ترین دلایل هستند که به ویژه در کودکان بیشتر دیده می شوند. زمانی که ویروس یا باکتری در گوش میانی رشد می کند، مایع و چرک جمع می شود و فشار ایجاد شده باعث درد خواهد شد. این نوع درد معمولا با تب، بی قراری و گاهی کاهش شنوایی همراه است.

عفونت گوش خارجی

نوع دیگر عفونت که به آن عفونت گوش خارجی یا گوش شناگر می گویند زمانی رخ می دهد که رطوبت در کانال گوش باقی بماند و محیط برای رشد میکروب ها مناسب شود. در این حالت گوش معمولا خارش دارد، گاهی متورم می شود و لمس کردن آن دردناک خواهد بود.

انسداد گوش با جرم

انباشت جرم گوش یا همان واکس گوش نیز می تواند به تدریج سبب گرفتگی گوش شود . این انسداد فشار ایجاد می کند و فرد علاوه بر درد ممکن است متوجه کاهش شنوایی شود. برخی افراد برای برطرف کردن این مشکل خودشان اقدام به تمیز کردن گوش با اشیای نوک تیز می کنند که این کار خطرناک بوده و می تواند باعث آسیب پرده گوش شود.

دلایل	علائم	روش های درمان
عفونت گوش میانی	تب، بی قراری، کاهش شنوایی، درد شدید	مصرف مسکن، مراجعه به پزشک، آنتی بیوتیک در صورت نیاز
عفونت گوش خارجی (گوش شناگر)	خارش، تورم، درد هنگام لمس	قطره گوش تجویزی، کمپرس گرم، خشک نگه داشتن گوش
انسداد گوش با جرم	کاهش شنوایی، فشار در گوش، درد خفیف تا متوسط	تخلیه جرم توسط پزشک، قطره نرم‌ کننده، پرهیز از ابزار نوک ‌تیز
مشکلات دندانی	درد فک، درد منتقل شده به گوش	درمان دندان آسیب ‌دیده، مسکن، مراجعه به دندانپزشک
سرماخوردگی و عفونت ویروسی	گوش درد، احساس پر بودن گوش، وزوز، تب خفیف	کمپرس گرم، مسکن، رفع گرفتگی بینی، استراحت کافی
تغییرات فشار هوا	فشار ناخوشایند در گوش، گاهی درد خفیف	اجتناب از پرواز یا غواصی در زمان عفونت، جویدن آدامس، باز کردن لوله استاش با روش‌ های ایمن
وجود جسم خارجی در گوش	درد شدید، التهاب، گاهی ترشح	مراجعه فوری به پزشک برای خارج کردن جسم، پرهیز از تلاش خودسرانه

درد گوش از دندان

مشکلات دندانی هم از دلایل پنهان گوش درد هستند. به ویژه دندان عقل نهفته یا پوسیدگی های عمیق می توانند درد شدیدی به فک و گوش منتقل کنند.در این موارد بیمار معمولا فکر می کند مشکل از گوش است در حالی که منشأ اصلی آن در دهان قرار دارد.

درد گوش از سرماخوردگی

یکی از دلایل شایع درد کردن گوش، سرماخوردگی و عفونت‌ های ویروسی دستگاه تنفسی فوقانی است. هنگام سرماخوردگی، مخاط بینی و حلق متورم می ‌شود و عملکرد لوله استاش که گوش میانی را به حلق متصل می‌ کند دچار اختلال می ‌شود. این اختلال باعث تجمع مایع در گوش میانی و ایجاد فشار می ‌شود که درد را تحریک می‌ کند.

گوش درد در این حالت معمولاً با علائم دیگری مانند کاهش موقت شنوایی، احساس پر بودن گوش، وزوز گوش و گاهی تب همراه است. این نوع درد بیشتر در کودکان دیده می ‌شود، زیرا لوله استاش آنها کوتاه ‌تر و افقی ‌تر است و سریع ‌تر مسدود می ‌شود.

برای کاهش درد گوش از سرماخوردگی، استفاده از مسکن ‌های مناسب مانند استامینوفن یا ایبوپروفن، استفاده از کمپرس گرم ، رفع گرفتگی بینی با بخور یا محلول شستشو و استراحت کافی توصیه می ‌شود.

در بیشتر موارد، این مسئله ناشی از سرماخوردگی با بهبود عفونت ویروسی طی چند روز کاهش می‌ یابد. اگر التهاب ادامه پیدا کند یا با تب بالا، ترشح چرکی از گوش یا کاهش شنوایی همراه شود، مراجعه به پزشک ضروری است.

تغییرات فشار هوا

گاهی نیز تغییرات فشار هوا به ویژه در پرواز یا غواصی باعث بروز گوش درد می شود. در این حالت لوله های استاش که گوش میانی را به حلق متصل می کنند دچار اختلال در عملکرد می شوند و فرد فشار ناخوشایندی در گوش احساس می کند.این وضعیت معمولا موقتی است اما اگر فرد دچار سرماخوردگی باشد می تواند شدت بیشتری داشته باشد.

وجود جسم خارجی در گوش

در کودکان ورود اجسام خارجی مانند دانه، تکه های اسباب بازی یا حتی ورود حشرات به گوش نیز یکی از دلایل شایع گوش درد است. این اجسام علاوه بر ایجاد درد می توانند باعث التهاب و عفونت هم شوند.

علائم همراه با درد گوش

درد گوش به ندرت به تنهایی رخ می دهد و معمولا با نشانه های دیگری همراه است. بسیاری از افراد علاوه بر احساس درد، دچار کاهش شنوایی موقت می شوند یا احساس می کنند که گوششان پر شده است.

برخی نیز ترشحاتی شفاف یا چرکی از گوش دارند. تب یکی از علائم رایج در کودکان است که معمولا نشان دهنده عفونت گوش میانی است. سرگیجه و وزوز گوش نیز می توانند همراه با درد ظاهر شوند و نشانه درگیری بخش های داخلی تر گوش باشند.

روش های تشخیص

تشخیص علت دقیق گوش درد معمولا توسط پزشک گوش و حلق و بینی انجام می شود. او با استفاده از ابزاری به نام اتوسکوپ داخل گوش را بررسی می کند تا التهاب، قرمزی یا تجمع مایع را ببیند.برخی بیماران نیاز به آزمایش های شنوایی یا تصویربرداری خواهند داشت تا مشکلات جدی تر مانند آسیب های پرده گوش یا توده های غیرطبیعی شناسایی شوند.در مواردی که درد گوش به دلیل مشکلات دندان یا مفصل فکی ایجاد شده باشد، معاینه دهان و فک هم ضروری است.

روش های درمان فوری گوش درد در بزرگسالان

گوش درد در بزرگسالان ممکن است به دلیل عفونت، التهاب، جرم انباشته یا حتی مشکلات دندانی ایجاد شود. برای کاهش سریع درد، روش ‌های مختلفی وجود دارد که بسته به علت اصلی، می توانند تسکین ‌دهنده باشند.

از جمله روش های درمان فوری گوش درد در بزرگسالان عبارتند از:

استفاده از مسکن‌ ها

اولین اقدام برای درمان فوری گوش درد مصرف داروهای مسکن مانند استامینوفن یا ایبوپروفن است. این داروها علاوه بر کاهش درد، التهاب را نیز کم می کنند و معمولا در کوتاه ‌ترین زمان باعث آرامش بیمار می شوند.

کمپرس گرم

یکی از روش های درمان خانگی گوش درد و عفونت گوش گذاشتن حوله گرم یا کیسه آب گرم روی گوش است.کمپرس گرم می تواند جریان خون را در ناحیه افزایش داده و درد را کاهش دهد. این روش به ویژه در عفونت‌ های گوش میانی موثر است و درمان معجزه آسای گوش درد محسوب می شود.

درمان درد گوش با سیر

سیر از دیرباز به عنوان یک داروی طبیعی و ضد میکروب مورد استفاده قرار گرفته است. یکی از روش های درمان خانگی درد گوش نیز استفاده از سیر است.

ترکیبات ضد باکتری و ضد التهاب سیر می‌ توانند به کاهش عفونت و تسکین درد کمک کنند. روش های درمان درد گوش با سیر به شرح زیر است:

• یکی از روش ‌های رایج، تهیه روغن سیر خانگی است؛ حبه سیر له شده را در کمی روغن زیتون گرم قرار دهید و پس از خنک شدن، چند قطره از آن را با دقت در کانال گوش بریزید. این روش فقط زمانی ایمن است که پرده گوش سالم باشد و هیچ سوراخ یا ترشحی وجود نداشته باشد.
• روش دیگر، قرار دادن یک حبه سیر تازه روی گوش (نه داخل کانال) و پوشاندن آن با پارچه تمیز است تا ترکیبات ضد میکروب سیر اثر کند. این روش بیشتر به عنوان تسکین موقت درد عمل می کند و اثر فوری ندارد.

استفاده از قطره درد گوش

یکی از درمان های رایج برای تسکین گوش درد در بزرگسالان و کودکان، استفاده از قطره گوش است. نوع قطره درد گوش بستگی به علت اصلی دارد.

اگر این درد ناشی از عفونت باکتریایی باشد، قطره های آنتی بیوتیک مانند سیپروفلوکساسین یا ترکیب نئومایسین، پلی میکسین و هیدروکورتیزون تجویز می شوند.در عفونت های قارچی، قطره هایی مثل کلوتریمازول موثر هستند.در صورتی که گوش درد به دلیل انسداد ناشی از جرم باشد، قطره های نرم کننده مانند گلیسرین فنیکه یا کاربامید پراکسید به کار می روند.

علاوه بر این برخی قطره ها خاصیت ضد التهاب و بی حسی دارند و به سرعت درد را کاهش می دهند. نکته بسیار مهم این است که اگر پرده گوش سوراخ شده باشد یا ترشح چرکی وجود داشته باشد، استفاده از بسیاری از قطره ها ممنوع است. بنابراین پیش از مصرف هر نوع قطره، معاینه توسط پزشک ضروری است.

تخلیه جرم گوش

اگر گوش درد به دلیل انباشت جرم در گوش باشد، مراجعه به پزشک برای شستشو یا تخلیه جرم بهترین روش است. این کار باید توسط متخصص انجام شود تا به پرده گوش آسیب وارد نشود.

پرهیز از عوامل تحریک ‌کننده

گاهی گوش درد در اثر تغییر فشار یا سرماخوردگی ایجاد می شود. در این شرایط، اجتناب از شنا کردن، پرواز یا قرار گرفتن در معرض باد سرد تا زمان بهبود توصیه می شود.

روش های پیشگیری از این درد

پیشگیری همیشه بهتر از درمان است و در مورد گوش درد نیز این موضوع صدق می کند. از جمله روش های پیشگیری از این درد عبارتند از:

• خشک نگه داشتن گوش پس از شنا یا حمام؛
• استفاده از گوش گیر در محیط های پر رطوبت؛
•  اجتناب از فرو بردن اشیای نوک تیز یا پنبه در کانال گوش؛
• درمان سریع سرماخوردگی و آلرژی ها نیز مانع تجمع مایع در گوش میانی می شود.

چگونه بفهمیم که درد گوش جدی است؟

اگر درد گوش بیش از چند روز ادامه پیدا کند یا با علائمی مانند تب بالا، ترشح چرکی یا خونی، تورم در اطراف گوش کاهش شدید شنوایی، سرگیجه و تهوع همراه باشد، مراجعه فوری به پزشک الزامی است.کودکان به دلیل حساسیت بیشتر سیستم شنوایی و رشد سریع بیماری ها باید در صورت مشاهده هرگونه علامت غیرعادی سریع تر به متخصص نشان داده شوند.

نتیجه گیری

درد گوش مشکلی شایع اما گاه پیچیده است. دلایل آن از یک عفونت ساده تا بیماری های جدی تر متغیر هستند. آگاهی از دلایل، علائم و روش های درمان می تواند به افراد کمک کند تا در زمان مناسب اقدام کنند و از عوارضی مانند کاهش شنوایی جلوگیری شود.

رعایت بهداشت گوش، توجه به علائم اولیه و مراجعه به موقع به پزشک از مهمترین اقداماتی هستند که می توانند سلامت گوش و شنوایی را تضمین کنند.

به طور کلی این مشکل را نباید مسئله ای ساده تلقی کرد زیرا در برخی موارد می تواند نشانه مشکلات مهم تری در بدن باشد. با مراقبت مناسب و اقدام به موقع، این مشکل اغلب قابل درمان و کنترل است.

سوالات متداول