برای مشکل کم شنوایی یک سمعک کافیست یا حتما باید دو سمعک باشد؟

وقتی چشم پزشک به ما می گوید که هر دو چشم مان ضعیف است، ما بدون لحظه ای تردید یک عینک با دو عدسی سفارش می دهیم. هیچ کس نمی پرسد “آیا می توانم فقط برای یک چشمم عینک بزنم؟” چون کاملاً برایمان واضح است که برای داشتن یک دید کامل، سه بعدی و راحت، به هر دو چشم مان نیاز داریم. حالا سوال اینجاست: چرا وقتی شنوایی سنج می گوید که هر دو گوش ما کم شنواست، در مورد اینکه یک سمعک یا دو سمعک تهیه کنیم، دچار شک و تردید می شویم؟

اینجا قرار است هرچیزی که باید در خصوص استفاده از یک سمعک یا دو سمعک بدانید را به زبانی ساده به شما توضیح دهیم. اگر شما هم سر دو راهی قرار دارید حتما و حتما این مقاله را بخوانید.

یک مقایسه سریع و بی طرفانه بین این دو انتخاب

قبل از اینکه وارد بحث و توضیحات تخصصی شوید می توانید به طور خلاصه تفاوت استفاده از یک سمعک یا دو سمعک را در این جدول مرور کنید:

تجربه شما	با استفاده از یک سمعک (در کم شنوایی دو طرفه)	با استفاده از دو سمعک
درک گفتار در سکوت	خوب	عالی
درک گفتار در شلوغی	ضعیف تا متوسط	خوب تا عالی
توانایی تشخیص جهت صدا	تقریباً غیرممکن	عالی
کیفیت و طبیعی بودن صدا	متوسط (صدا تخت و مونو است)	عالی (صدا عمق و بعد دارد)
راحتی و خستگی گوش دادن	خسته کننده و نیازمند تلاش ذهنی	راحت و بدون زحمت
رضایت کلی از سمعک	متوسط	بسیار بالا

مغز شما برای شنیدن “استریو” طراحی شده، نه “مونو”

مهم ترین دلیلی که ما دو گوش داریم، فقط برای زیبایی و تقارن چهره نیست! مغز ما برای پردازش صدا به صورت سه بعدی و استریو (شنوایی دو گوشی یا Binaural Hearing) تکامل یافته‌است. شنیدن با 2 گوش، به ما توانایی های شگفت انگیزی می دهد که با استفاده از یک سمعک به تنهایی، هرگز به آن ها دست پیدا نخواهیم کرد.

شما با دو گوش می فهمید که صدا از کجا می آید

یکی از حیاتی ترین کارکردهای شنوایی دو گوشی ما دقیقا همین مساله است. وقتی یک ماشین از سمت چپ شما بوق می زند، آن صدا چند میلی ثانیه زودتر و با شدت کمی بیشتر به گوش چپ شما می رسد.

مغز شما این اختلاف زمانی و شدتی بسیار ناچیز را در کسری از ثانیه تحلیل کرده و فوراً به شما می گوید: “خطر از سمت چپ است!” این قابلیت که به آن “مکان یابی صدا” (Sound Localization) می گویند، برای ایمنی شما در عبور از خیابان، پیدا کردن کسی که در یک اتاق شلوغ شما را صدا می زند، و به طور کلی برای آگاهی از محیط اطرافتان، ضروری است. وقتی شما فقط از یک سمعک یا دو سمعک، گزینه اول را انتخاب می کنید، این قابلیت سه بعدی را از مغزتان می گیرید و تمام صداها را به صورت تخت و دو بعدی می شنوید.

شما با دو گوش می توانید در شلوغی، روی یک صدا تمرکز کنید

تا بحال به این سناریو فکر کرده‌اید؟ در یک رستوران شلوغ یا یک مهمانی خانوادگی هستید و با وجود همهمه(صدای قاشق و چنگال، جمعیت و …) خیلی راحت می توانید روی صحبت های دوست تان تمرکز کنید. این جادو (واقعا شبیه جادو هست)، کار مغز شماست! مغز با دریافت اطلاعات از هر دو گوش، صداهای مزاحم و پس زمینه را فیلتر کرده و صدای اصلی (یعنی صدای مخاطب شما) را برجسته می کند.

این قابلیت که به آن “شنوایی در نویز” (Hearing in Noise) می گویند، یکی از پیچیده ترین عملکردهای سیستم شنوایی است. استفاده از دو دستگاه کمک شنوایی به مغز شما اطلاعات کافی برای انجام این فیلترینگ را می دهد، در حالی که با یک گوش، تمام صداها با هم مخلوط شده و درک گفتار در محیط های شلوغ به یک چالش بزرگ تبدیل می شود.

بیشتر بخوانید: راهنمای استفاده از سمعک برای اولین بار (هرچیزی که باید بدانید)

استفاده از دو سمعک چه مزایای شگفت انگیزی در زندگی روزمره شما دارد؟

حالا که با تئوری ماجرا آشنا شدیم، بیایید ببینیم این مزایا در عمل و در زندگی روزمره، خودشان را چطور نشان می دهند. چراکه تصمیم گیری در مورد اینکه یک سمعک یا دو سمعک تهیه کنید، روی تمام این جنبه ها تأثیر می گذارد.

شما مکالمات را با راحتی و وضوح بیشتری دنبال خواهید کرد

این مهم ترین نتیجه استفاده از دو سمعک است. با استفاده از دو سمعک، شما نه تنها صداها را بلندتر، بلکه بسیار شفاف تر و طبیعی تر می شنوید. دیگر لازم نیست برای شنیدن حرف های دیگران، مدام سرتان را بچرخانید تا گوشِ “خوب” شما به سمت آن ها باشد. شما در یک مکالمه گروهی، به راحتی می توانید صدای همه افراد حاضر در دور میز را دنبال کنید و در بحث شرکت کنید. این یعنی بازگشت به دنیای ارتباطات اجتماعی و خداحافظی با انزوا.

گوش دادن برایتان خسته کننده نخواهد بود

شاید باورتان نشود، اما گوش دادن با یک گوش، کار بسیار طاقت فرسایی برای مغز است. مغز مجبور است با اطلاعات ناقصی که از یک کانال دریافت می کند، تمام تلاش خود را بکند تا جاهای خالی را پر کند و معنای کلمات را حدس بزند.

این تلاش مداوم، در پایان روز باعث خستگی ذهنی، کلافگی و سردرد می شود. اما وقتی از سمعک برای دو گوش استفاده می کنید، مغز با کمترین تلاش، اطلاعات کامل را دریافت می کند و گوش دادن به یک فرآیند طبیعی و بدون زحمت تبدیل می شود. و این به نوعی بزرگ ترین تفاوت بین یک سمعک یا دو سمعک هست.

کیفیت صدا بسیار بهتر و لذت بخش تر خواهد بود

شنیدن صدای موسیقی را تصور کنید. آیا از شنیدن موسیقی با یک هدفون لذت بیشتری می برید یا با دو هدفون؟ قطعاً با دو هدفون! چون صدا عمق، بعد و غنای بیشتری دارد. این موضوع دقیقاً در مورد سمعک ها نیز صادق است.

با دو سمعک، شما صداها را به صورت کامل تر و با تمام جزئیات شان می شنوید. و خب لذت بیشتری از شنیدن موسیقی، صدای طبیعت یا حتی صدای عزیزانتان خواهید برد.

بیشتر بخوانید: راهنمای ساده اتصال سمعک با بلوتوث به گوشی موبایل (آیفون + اندروید)

شما از هر دو گوش و مسیرهای عصبی مغزتان محافظت می کنید

این یک نکته علمی بسیار مهم است که گذاشتم تا در این بخش آن را مطرح کنم. ببینید وقتی یک گوش برای مدت طولانی تحریک صوتی کافی دریافت نکند، مسیرهای عصبی مربوط به آن در مغز به تدریج ضعیف و “تنبل” می شوند. به این پدیده “محرومیت شنوایی” (Auditory Deprivation) می گویند.

این یعنی حتی اگر در آینده تصمیم بگیرید برای آن گوش هم سمعک بگذارید، ممکن است مغز شما دیگر توانایی پردازش کامل اطلاعات آن گوش را از دست داده‌باشد. بنابراین، تجویز دستگاه کمک شنوایی برای دو گوش، یک اقدام پیشگیرانه برای سالم و فعال نگه داشتن کل سیستم شنوایی شماست. پس سوال یک سمعک یا دو سمعک، فقط به راحتی امروز شما مربوط نیست، به سلامت آینده مغزتان هم ربط دارد.

اگر فقط از یک سمعک استفاده کنیم، در حالی که به دو تا نیاز داریم، چه می شود؟

انتخاب سمعک برای یک گوش در شرایطی که هر دو گوش کم شنوا هستند، می تواند مشکلات و محدودیت هایی را برای شما ایجاد کند. این ها فقط تعدادی از مشکلات پیش رو هستند:

• اثر سایه سر (Head Shadow Effect): سر شما مانند یک مانع، جلوی رسیدن کامل صدا از سمت گوش بدون سمعک به گوش دارای سمعک را می گیرد. این یعنی شما صداهایی را که از سمت گوش ضعیف ترتان می آیند، به خوبی نخواهید شنید.
• مشکل در محیط های شلوغ: همانطور که گفتیم، درک گفتار در محیط های پر سر و صدا با یک گوش بسیار دشوار خواهد بود.
• عدم توانایی در مکان یابی صدا: شما نمی توانید تشخیص دهید که صداها از کدام سمت می آیند که این موضوع می تواند ایمنی شما را به خطر بیندازد.
• خستگی ذهنی: مغز شما برای جبران کمبود اطلاعات، انرژی زیادی مصرف می کند.

آیا هیچ وقت استفاده از یک سمعک کافی نیست؟

با تمام این حرف ها و مقایسه ها در خصوص یک سمعک یا دو سمعک، شرایط بسیار خاصی هم وجود دارد که در آن ها، استفاده از یک سمعک بهترین و تنها گزینه منطقی است. مثلا منظورم این شرایط است:

وقتی فقط یک گوش شما کم شنواست

اگر یک گوش شما شنوایی کاملاً طبیعی دارد و گوش دیگرتان کم شنواست (کم شنوایی یک طرفه یا Unilateral Hearing Loss)، طبیعتاً فقط برای همان گوش کم شنوا به سمعک نیاز دارید.

وقتی یک گوش شنوایی قابل استفاده ندارد

اگر یکی از گوش های شما دچار کم شنوایی بسیار شدید یا عمیق (در حد ناشنوایی) باشد و دیگر قابلیت تقویت با سمعک را نداشته باشد، در این حالت نیز فقط برای گوش دیگر که شنوایی بهتری دارد، سمعک تجویز می شود.

زمانی که ملاحظات مالی وجود دارد!

گاهی اوقات، بودجه فرد اجازه خرید دو سمعک را نمی دهد. در این شرایط، استفاده از یک سمعک قطعاً بسیار بهتر از استفاده نکردن از هیچ سمعکی است. این یک راه حل موقت و قابل قبول است تا زمانی که فرد بتواند سمعک دوم را نیز تهیه کند.

در نهایت، بهتر است از یک متخصص شنوایی سنجی کمک بگیرید …

پاسخ به سوال یک سمعک یا دو سمعک، پس از یک ارزیابی کامل شنوایی توسط شنوایی سنج مشخص می شود. اما به عنوان یک قانون کلی، اگر شما در هر دو گوش کم شنوایی دارید، بهترین، سالم ترین و کارآمدترین راه حل برای شما، استفاده از سمعک برای دو گوش است. به همان دلیلی که برای دو چشم ضعیف، از دو عدسی استفاده می کنید.

سوالات پرتکرار شما در خصوص یک سمعک یا دو سمعک